Adalet Bakanlığı hükümlülerin iyi hal değerlendirmelerine yönelik yeni düzenlemeleri içeren hükümleri, 1 Ocak 2021'den itibaren uygulamaya başlayacak. Yeni yılla birlikte hükümlüler, iyi hal tespitinde 6 ayda bir idare ve gözlem kurulunca değerlendirmeye tabi tutulacak.

Adalet Bakanlığının Yargı Reformu Strateji Belgesi hedefleri arasında yer alan, TBMM’de 14 Nisan 2020'de kabul edilen 5275 sayılı Kanun’un, hükümlülerin iyi hal değerlendirmelerine yönelik yeni düzenlemeleri içeren hükümleri 1 Ocak 2021'de uygulanmaya başlanacak.

Yeni dönemde hükümlüler, toplumla bütünleşmeye hazır olup olmadığı, tekrar suç işleme riski ile mağdura veya başkalarına zarar verme riskinin düşük olup olmadığı hususlarında idare ve gözlem kurulu tarafından iyi hâlin belirlenmesine esas olmak üzere en geç 6 ayda bir değerlendirmeye tabi tutulacak. 

Yine hükümlüler; açık ceza infaz kurumuna ayrılmaya, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasını infaz etmeye ve ceza infaz kurumlarından doğrudan koşullu salıverilmeye ilişkin son değerlendirme öncesinde idare ve gözlem kurulunca bir değerlendirmeye tabi olacak. Yapılan bu değerlendirme sonunda, ancak “iyi halli” olduğuna karar verilen hükümlüler açık ceza infaz kurumuna ve denetimli serbestliğe ayrılabilecek ya da koşullu salıverilecek.

İyi hal indiriminde idare ve gözlem kurulunun yapısında da değişikliğe gidildi. Buna göre, toplam on yıl ve daha fazla hapis cezasına mahkûm olanlar ile terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları, örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar, kasten öldürme suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar ve uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarından mahkûm olanlar hakkında yapılacak açık ceza infaz kurumuna ayırmaya, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezanın infazına ve koşullu salıverilmeye ilişkin değerlendirmelerde idare ve gözlem kuruluna cumhuriyet başsavcısı veya belirleyeceği bir cumhuriyet savcısı başkanlık edecek. Bu kurula ayrıca Cumhuriyet başsavcısı tarafından belirlenen bir izleme kurulu üyesi ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığından psikiyatri uzmanı, hekim, adlî tıp uzmanı, psikolog, pedagog, çocuk gelişimcisi, sosyal çalışmacı, psikolojik danışman, rehberlik uzmanı ve öğretmen gibi görevlilerin bulunduğu uzmanlar da katılacak.

İYİ HAL DEĞERLENDİRME SİSTEMİ

Yapılan düzenleme ile hükümlüler, ceza infaz kurumlarında bulundukları tüm aşamalarda, ceza infaz kurumlarının düzen ve güvenliği amacıyla konulmuş kurallara uyup uymadığı, haklarını iyi niyetle kullanıp kullanmadığı, yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirip getirmediği, uygulanan iyileştirme programlarına göre bir gelişim gösterip göstermediği konularında değerlendirmeye tabi tutulacak. Yapılan bu değerlendirmelerde hükümlülerin katıldığı iyileştirme ve eğitim-öğretim programları ile sosyal-kültürel ve sportif faaliyetler, kültür ve sanat programları, aldığı sertifikalar, kitap okuma alışkanlığı, sosyal ilişkileri, işlediği suçtan dolayı duyduğu pişmanlığı, kurallara uyumu ve aldığı disiplin cezaları dikkate alınacak.

İYİLEŞTİRME ODAKLI BİR İNFAZ SİSTEMİ

İyi hal değerlendirme sisteminde yeni dönemde ıslah ve iyileştirme konularına ağırlık verilecek. Buna göre; hükümlüler, infaz sisteminin temel amacı olan iyileştirme ve topluma kazandırma çalışmaları sonunda gösterdiği gelişime göre değerlendirilecek. Bu amaçla da uygulanan eğitim-öğretim, psiko-sosyal yardım ve destek programları sonunda gösterdiği gelişim puanlanacak. Ayrıca risk durumlarına bu puanlamaya göre belirlenecek.

YENİ YÖNETMELİK YAYIMLANDI

Öte yandan 5275 sayılı Kanunun 89’uncu maddesine istinaden hazırlanan “Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri ile Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmelik” Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlandı. Yönetmelik ile ilk kez, iyi halin tanımı yapılarak, iyi halin belirlenmesine dair usul ve esaslar düzenlendi.